Kultura
"S kraja na kraj imperije" u Narodnom muzeju: Uzbudljiva priča o tri života jednog spomenika
Složenu biografiju spomenika tumače autori izložbe Adam Crnobrnja i Veselinka Ninković, prateći tragove istorije na jedinstvenom epigrafskom svedočanstvu otkrivenom na prostoru Srbije
Izložba "S kraja na kraj imperije. Put rimskog viteza", posvećena epigrafskom mermernom spomeniku rimskog viteza Marka Ulpija iz druge polovine drugog veka, otvorena je u Maloj galeriji Narodnog muzeja Srbije (NMS) i trajaće do 12. maja.
Na izložbi, uz spomenik koji je pronađen u blizini deponije "Vinča" kod Beograda, na panelima je predočeno mesto njegovog nalaza, kao i mesta rođenja i vremena službovanja Marka Ulpija u Rimskom carstvu.
Počasni natpis govori da je Marko Ulpije verovatno bio poreklom iz Beneventuma u Italiji, a služio je kao konjički oficir u rimskoj vojsci i odlikovan je za hrabrost u pohodima imperatora Marka Aurelija i Lucija Vera.
Nakon završetka vojne službe, Ulpije je postao carski službenik visokog ranga - prokurator provincije Dakije Apulensis.
Autori izložbe, muzejski savetnici dr Adam Crnobrnja i mr Veselinka Ninković, zastupaju tezu da je Marko Ulpije službu nastavio i kao prokurator u susednoj provinciji Gornjoj Meziji, pošto je spomenik nađen u Vinči.
Direktorka NMS-a Bojana Borić Brešković je podsetila da je spomenik imao tri života.
Korišćen je tokom prvog veka kao baza za statuu, krajem drugog je na njegovoj donjoj strani uklesan natpis na latinskom jeziku, a tokom druge polovine trećeg veka poslužio je kao građevinski materijal.
Istakla je da je to "izuzetan relikt, svedočanstvo prošlosti našeg tla iz doba Rimske imperije", koji je sa "uklesanim tekstom na latinskom jeziku jedinstveni istorijski izvor", i "artefakt visokog ranga".
Prema njenim rečima, spomenik je slučajno otkriven u leto 2020. godine uz put ka deponiji "Vinča", na području arheološkog nalazišta Ošljane, da bi potom bio ukraden, i ubrzo pronađen, nakon čega je prenet u NMS.
