Svet
Preminuo Danijel Elsberg, "otac" uzbunjivača i čovek koji je odao dokumenta iz Pentagona medijima
Analitičar koji je medijima dostavio studije koje pokazuju da je američka vlada znala da je neće pobediti u ratu u Vijetnamu, postao je aktivista i pisac
Danijel Elsberg, analitičar američke vlade i prvi poznati uzbunjivač, preminuo je danas od raka pankreasa. Elsberg je titulu "oca" uzbunjivača dobio kada je odao dokumenta Pentagona "Njujork tajmsu" 1971. godine
Dokumenti Pentagona pokrivali su američku politiku u Vijetnamu između 1945. i 1967. i pokazali da su uzastopne administracije bile svesne da SAD ne mogu da pobede u tom ratu.
Do kraja rata 1975. godine, više od 58.000 Amerikanaca je poginulo, a 304.000 je ranjeno. Skoro 250.000 vojnika južnog Vijetnama je ubijeno, kao i oko milion severnovijetnamskih vojnika i gerilaca iz Vijetkonga i više od 2 miliona civila u severnom i južnom Vijetnamu, Laosu i Kambodži.
Dokumenti Pentagona izazvali su senzaciju 1971. godine, kada su objavljeni - najpre u "Njujork tajmsu" a onda i "Vašington postu", a Vrhovni sud je odbacio žalbu Niksonove administracije da je njihovim objavljivanjem ugrožena nacionalna bezbednost.
Godine 2017. priča o dokumentima iz Pentagona ponovo je ispričana u filmu "Post", nominovanom za Oskara u režiji Stivena Spilberga u kojem je Elsberga tumačio britanski glumac Metju Ris.
U isto vreme, Elsberg je planirao još veće otkriće - nekoliko hiljada stranica, koje nikad nisu puštene u javnost, a sadržale su navodne planove Vašingtona za nuklearni rat sa Sovjetskim Savezom i Kinom, preneo je "Njujorker".
Elsberg je služio u marincima 1950-ih, ali je otišao u Vijetnam sredinom 1960-ih kao civilni analitičar za ministarstvo odbrane, vodeći studiju vojnih taktika protiv pobunjenika. Kada je medijima prosledio dokumenta Pentagona, radio je za RAND korporaciju blisku Pentagonu.
Godine 1973. Elsbergu je suđeno. Optužbe za špijunažu, zaveru i krađu državne imovine, što je značilo moguću kaznu od 115 godina, odbačene su zbog grubog ponašanja vlade, uključujući provalu u kancelariju Elsbergovog psihijatra.
Nakon završetka rata u Vijetnamu postao je, prema sopstvenom opisu, "predavač, naučnik, pisac i aktivista koji govori o opasnostima nuklearne ere, pogrešnim intervencijama SAD i hitnoj potrebi za patriotskim uzbunjivanjem!.
Elsberg je sarađivao sa brojnim medijskim kućama i objavio četiri knjihe. Poslednjih godina je javno podržao Čelsi Mening, američkog vojnika koji je procurio zapise o ratovima u Iraku i Avganistanu, i Edvarda Snoudena, koji je objavio zapise o nadzoru Agencije za nacionalnu bezbednost.
