Svet
Lice sa američke poternice: Ko je misteriozni Iranac koji je zatvorio Crveno more?
Obaveštajci SAD veruju da se iza napada Huta nalazi Iran, preciznije – misteriozni operativac Abdul Reza Šahlej, koji je Amerikancima i ranije mrsio račune na Bliskom istoku
Tri meseca nakon početka vojne akcije protiv jemenskih Huta, zapadne zemlje predvođene Amerikancima, i dalje nisu uspele da postignu značajnije rezultate i deblokiraju trgovinske rute kroz Crveno more.
Prema pisanju američkog "Blumberga", neuspeh SAD i saveznika predstavlja veliku pobedu za Iran – koji je možda direktno podstakao Hute da započnu sa udarima na brodove, navodno povezane sa Izraelom u oktobru.
Naime, kako je objavio taj portal pozivajući se na obaveštajne izvore, iza kampanje Huta zapravo stoji visoki oficir iranske Islamske revolucionarne garde Abdul Reza Šahlej, kog su opisali kao "defakto komandanta jedinica Huta koje ispaljuju rakete i dronove, koji ima direktnu komunikaciju sa vođama pokreta".
Šahlejevo ime je dobro poznato u američkim vojno-obaveštajnim krugovima, iako je njegov život, kao i većina aktivnosti iranske Revolucionarne garde, obavijen velom misterije.
Prema dostupnim podacima, poznato je da je Šahlej pristupio Revolucionarnoj gardi neposredno nakon njenog osnivanja 1979, kao i da je tokom Iransko-iračkog rata osamdesetih verovatno učestvovao u tajnim misijama u Iraku, pre svega pružanju podrške opozicionom grupama koje su se borile protiv vlade Sadama Huseina.
Šahlej je kasnije bio zadužen za borbu protiv iranske opozicione organizacije Mudžahedin e-Kalk (MeK), koja je u to vreme bila stacionirana u Iraku. Nakon američke invazije i rušenja Sadama Huseina, aktivnosti iranskih specijalaca bile su usmerene pre svega protiv okupacionih snaga.
Američka vlada je 2008. godine imenovala Abdul Rezu Šahleja kao jednog od organizatora "veoma kompleksne operacije" u Iraku godinu dana ranije, u kojoj je poginulo pet američkih vojnika. On se tada našao na američkoj listi sankcionisanih lica.
Nakon što su američke službe u oktobru 2011. godine otkrile da Revolucionarna garda navodno priprema atentat na ambasadora Saudijske Arabije u Vašingtonu, SAD su ponovo sankcionisale Šahleja, ali i još nekoliko visokih iranskih oficira, uključujući i komandanta jedinice Kuds Kasima Sulejmanija.
Kako je navelo američko Ministarstvo finansija, upravo je Šahlej trebalo da donese konačnu odluku o operaciji u Vašingtonu.
Veruje se da je Šahlej bio povezan sa iračkom šiitskom milicijom Kataib Hezbolah, a da se od 2015. nalazi u Jemenu, tačnije u prestonici Sani, koju su Huti zauzeli ranije te godine. Smatra se da je on najviše rangirani oficir zadužen za Jemen unutar Revolucionarne garde.
Američki specijalni predstavnik za Iran Brajan Huk je u septembru 2019. objavio da Vašington nudi nagradu od 15 miliona dolara za informacije koje bi dovele do hvatanja Šahleja i članova njegove mreže.
Misteriozni iranski obaveštajac se u medijima poslednji put pominjao početkom 2020. godine, kada je "Vašington post" pisao da su Amerikanci pokušali da ga eliminišu istog dana kada je ubijen i Kasim Sulejmani. Ipak, za razliku od svog starog saborca, Šahlej je uspeo da se izvuče, i tad mu se gubi trag.
Iranski prsti u Jemenu
Umešanost Irana u sukob u Jemenu i napade Huta u Crvenom moru do danas su ostale obavijene velom tajne.
Mnogi zapadni zvaničnici i mediji već godinama optužuju Teheran da stoji iza akcija Huta, ali i drugih članica tzv. Osovina otpora, uključujući i libanski Hezbolah i šiitskih milicija u Iraku. Te organizacije se najčešće opisuju kao "iranski proksiji".
Međutim, portal "Politiko" je, pozivajući se na izvore iz američke vlade, početkom februara objavio da Iran ipak nema direktan uticaj na poteze šiitskih organizacija na prostoru Bliskog istoka, kao da američke obaveštajne službe nemaju dovoljno informacija o njihovim odnosima sa Teheranom kako bi doneo konačan sud o tome ko je zaista odgovoran za konkretne napade na zapadne trupe i brodove.
S druge strane, Iran priznaje da podržava jemenske Hute, ali demantuje da im šalje oružje, kao i da stoji iza odluka njihovog rukovodstva.
Portal američkog Kvinsi instituta nedavno je kritikovao američke zvaničnike i analitičare koji za svaki potez Huta ili libanskog Hezbolaha u startu optužuju Teheran, navodeći da je reč o preteranom uprošćavanju stvarnosti i "lenjoj analizi".
U tekstu se dodaje i da se te tvrdnje često koriste kao opravdanje za agresivniju politiku prema Iranu, pa čak i direktne napade na tu zemlju, koju pored dela američkog establišmenta navodno podržavaju Izrael i pojedine arapske države.
