Muzej žrtava genocida dobio dragocen poklon: Spasen jevrejski rodoslov od 18. veka

U Muzej žrtava genocida stigli su artefakti iz Topovskih šupa, prvog logora za Jevreje i Rome u okupiranom Beogradu, koji se nalazio na Autokomandi, i jednog od prvih u Evropi, što je dragoceno budući da je vrlo malo eksponata koji su ostali posle pogroma Jevreja na području Srbije u Drugom svetskom ratu, pišu "Večernje novosti".

Poklon jedne Beograđanke svedoči o stradanju beogradskog trgovca Biti M. Berahe, zatočenog u Topovskim šupama, i potom streljanog u Jabuci, kraj Pančeva, 1941. godine.

Među zaostavštinom porodice Beraha nalaze se tri žute trake s Davidovom zvezdom, koje su Jevreji nosili oko ruke u okupiranoj Srbiji, kao i rodoslov, koji je svako od njih morao da ima, a kojim dokazuje svoje jevrejsko poreklo. U rodoslovu su bili navedeni svi podaci iz porodičnog stabla unazad, sve do 18. veka. Ovaj dokument je, prema rečima direktora Muzeja žrtava genocida Dejana Ristića, jedini do sada otkriveni primerak koji se nalazi u nekoj instituciji u Srbiji.

U zaostavštini su i pasoši porodice Beraha, kao i dva poziva da se javi u policiju. Sačuvana su i pisma supruzi i kćerki koje je Beraha slao iz logora, kao i njihova pisma njemu.

U Topovskim šupama, u predratnoj kasarni Vojske Kraljevine Jugoslavije, u kojoj je držano artiljerijsko oruđe, od sredine avgusta do sredine decembra 1941. bilo je zatočeno oko 5.000 jevrejskih muškaraca i dečaka, mahom iz Banata (odakle su ih s porodicama deportovali folksdojčeri) i Beograda, kao i oko 1.500 Roma.

U početku su raščišćavali ruševine posle šestoaprilskog bombardovanja, a kada su počele odmazde (50 za jednog ranjenog i 100 za jednog ubijenog Nemca), zatočenici su odvođeni i ubijani na stratištima Trostruki Surduk (između Bežanije i Surčina), kod crkve u Rakovici i u selu Jabuka. Neki su prebačeni u Banjički logor, dok je oko 300 preživelih, mahom zanatlija, krajem godine, odvedeno na Staro sajmište, sa zadatkom da srede zgrade u koje su već internirani jevrejske žene i deca.

Logorom je upravljao Gestapo, a egzekucije su sprovodili pripadnici Vermahta. U pismu porodici od 8. oktobra 1941. Beraha doslovce kaže: "Mi, Jevreji iz logora, nismo više pod G.S.P. (Geheime Statspolizai Gestapo), sada pripadamo, kao internirci, Vermahtu, tako da je to za naš položaj od velikog značaja, to je veliko poboljšanje i mi već osećamo to poboljšanje."

Poboljšanje kojem se Beraha radovao njemu je donelo odlazak u smrt.